Σίγουρα ως εκπαιδευτικοί ή (και ως γονείς) θα έχετε παρατηρήσει τη δυσαρέσκεια των μαθητών, όταν σε ένα κείμενο ή στην καθημερινή επικοινωνία τους έρχονται σε επαφή με λέξεις ”δύσκολες” των οποίων τη σημασία αγνοούν. Η άμεση συνέπεια αυτού είναι να μην κατανοούν πλήρως αυτό που διαβάζουν ή που ακούν, ειδικά όταν οι άγνωστες λέξεις μαζεύονται πολλές! Μάλιστα, ένα στοιχείο για να καταλάβουμε ότι οι μαθητές δε γνωρίζουν ορισμένες λέξεις είναι ότι δυσκολεύονται κατά την ανάγνωσή τους, καθώς κομπιάζουν ή παραφράζουν αυτές τις λέξεις με άλλες πιο οικείες. Παρακάτω σας προτείνουμε κάποιους τρόπους που θα μπορούσατε να αξιοποιήσετε, ώστε να βοηθήσετε τους μαθητές σας να αποκωδικοποιούν σημασιολογικά τις λέξεις αυτές και κατ’ επέκταση να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους.
1) Με τη χρήση μαρκαδόρου ή stabilo οι μαθητές βάζουν σε ένα πλαίσιο την πρόταση του κειμένου στην οποία βρίσκεται η λέξη που τους δυσκολεύει. Έτσι, εστιάζουν και παρατηρούν τις γύρω λέξεις και προσπαθούν μέσα από τη μεταξύ τους σύνδεση να εντοπίσουν τη σημασία της λέξης που δε γνωρίζουν.
2) Δώστε εσείς τρεις επιλογές (μια άσχετη, μια συνώνυμη και μια αντώνυμη) στους μαθητές. Αφήστε τους να κάνουν δοκιμές και να καταλήξουν σε αυτήν που θεωρούν ότι ταιριάζει καλύτερα στο γενικότερο νόημα της πρότασης.
3) Δείξτε στους μαθητές τον τρόπο να χρησιμοποιούν ΛΕΞΙΚΟ και καθιερώστε τη χρήση λεξικού ως πάγια τακτική στο μάθημά σας. Έτσι, οι μαθητές θα συνηθίσουν στην όλη διαδικασία και στη συνέχεια θα συμβουλεύονται μόνοι τους το λεξικό χωρίς να τους το υποδείξετε εσείς.
4) Κατά την προφορική επικοινωνία, όταν χρησιμοποιείτε δύσκολες λέξεις, εξηγείστε τις με οικείο τρόπο κατά τη φυσική ροή του λόγου και χρησιμοποιείστε παραδείγματα από την καθημερινότητα των παιδιών, ώστε να τις κατανοήσουν καλύτερα. Προσπαθήστε να τις επαναλαμβάνετε με κάθε ευκαιρία για να τις εμπεδώσουν σιγά σιγά και ενθαρρύνετέ τους να τις χρησιμοποιούν και εκείνοι.
5) Χρησιμοποιείστε τη μέθοδο της οπτικοποίησης που είναι κατάλληλη για μικρότερους κυρίως μαθητές και μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες. Ζητήστε τους να ζωγραφίσουν την ίδια τη λέξη ή κάτι σχετικό με αυτή, ώστε να συνδέσουν τη λέξη με εικόνα και να ανακαλούν πιο εύκολα τη σημασία της μετά.
6) Συγκεντρώστε όλες τις νέες λέξεις του μαθήματος που δε γνώριζαν οι μαθητές και ζητήστε τους να τις συνδυάσουν όλες μαζί και να γράψουν μια παράγραφο με θέμα της επιλογής τους. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπουν στη διαδικασία να τις χρησιμοποιήσουν οι ίδιοι σε δικά τους συμφραζόμενα, γεγονός που θα συμβάλει αποτελεσματικά στην εκμάθησή τους!
Στο πλαίσιο αυτό και για να σας διευκολύνουμε, δημιουργήσαμε τον ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟ ΦΑΚΕΛΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΥ για το δημοτικό και το γυμνάσιο, ώστε να δώσετε στους μαθητές σας τις κατάλληλες στρατηγικές για να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιο τους με δημιουργικό και ευχάριστο τρόπο!!!